Bevolkingsgroei mag op de Canarische Eilanden niet op deze manier doorgaan, aldus een analyse van Antonio Morales. Negatieve gevolgen voor het milieu, de levensstijl en de economie zijn logisch.

De president van Gran Canaria, Antonio Morales (NC), heeft een gastbijdrage geschreven over de bevolkingsgroei op de Canarische Eilanden in de krant Canarias 7. Deze heeft de duidelijke titel "We kunnen de bevolking niet verder laten groeien". In het artikel legt de president ook uit dat het overmatige groeipercentage op de Canarische Eilanden ook negatieve gevolgen heeft voor het bbp per hoofd van de bevolking van het eiland. Een onderwerp dat onlangs ook door de regering, vakbonden en werkgeversorganisaties ter sprake is gebracht.

De Canarische Eilanden hebben een ongekende bevolkingsgroei meegemaakt. Dit archipel had in het jaar 1900 iets meer dan 300.000 inwoners en is in de eerste twee decennia van deze eeuw gestegen van 1,6 naar 2,2 miljoen inwoners, wat een groei van meer dan 30% betekent. In de afgelopen 25 jaar is de bevolking op de eilanden Lanzarote en Fuerteventura met respectievelijk 180% en 102% gestegen. Tegelijkertijd groeide het Baskenland, een gemeenschap met een vergelijkbare bevolking als de Canarische Eilanden, slechts met 5%. Hoewel dit fenomeen kan worden geïnterpreteerd als een indicator van welvaart, brengt het aanzienlijke uitdagingen met zich mee die onmiddellijke aandacht en controle en duurzame ontwikkelingsstrategieën vereisen.

Bovendien bevindt Gran Canaria, en met name de oostelijke kustlijn, zich in het epicentrum van deze bevolkingsgroei, wat essentiële vragen oproept over de duurzaamheid en het vermogen van het eiland om de bevolkingsgroei aan te pakken. Dit eiland met zijn geografische en klimatologische diversiteit is al lange tijd een gewilde bestemming voor zowel toeristen als mensen die zich willen vestigen in een idyllische omgeving, evenals voor de diverse zakelijke mogelijkheden die het biedt. Deze natuurlijke charme wordt echter bedreigd door een bevolkingsgroei die het vermogen van het eiland om ecologisch evenwicht te handhaven, overschrijdt. Ondanks dat 42% van het grondgebied beschermd is, bedraagt de bevolkingsdichtheid op Gran Canaria 544 inwoners per vierkante kilometer.

Milieuschade door de bevolkingsgroei

De ecologische verandering en de CO₂-voetafdruk die gepaard gaan met de bevolkingsgroei vormen de grootste uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd. De toenemende vraag naar natuurlijke hulpbronnen, de uitbreiding van steden en het verhoogde energieverbruik dragen rechtstreeks bij aan milieuschade. Gezien de kwetsbaarheid van de ecosystemen op het eiland is het van cruciaal belang om deze problemen onmiddellijk aan te pakken voordat de milieugevolgen onomkeerbaar worden.

Op dit moment ligt de ecologische voetafdruk van de Canarische Eilanden aanzienlijk boven het wereldgemiddelde. Als iedereen op de wereld, net zoals hier op de eilanden, natuurlijke hulpbronnen zou consumeren, zouden er 3,84 planeten nodig zijn om aan deze behoefte te voldoen. Maar we hebben er maar één. De stedelijke of stadsnabije ruimte neemt meer dan 24% van het grondgebied in beslag; per 100 vierkante kilometer hebben we 60 kilometer wegen beschikbaar, en het wagenpark overschrijdt 880 voertuigen per 1.000 inwoners - wat leidt tot een hoge verkeersdichtheid. Het water- en energieverbruik zijn ook excessief...

Deze overmatige bevolkingsgroei heeft ook gevolgen voor de daling van het BBP per hoofd van de bevolking die we ervaren. In 2016 verklaarde een studie van de DISA-stichting al dat 70% van het proces van economische divergentie van de Canarische Eilanden ten opzichte van het Europese gemiddelde toe te schrijven was aan de ontwikkeling (toename) van de bevolking. Zelfs als het ons lukt om het BBP te verhogen, zullen we, als de bevolking blijft groeien in dit tempo, steeds armer worden. Daarom blijven de indicatoren van structurele armoede, die ongeveer een derde van de bevolking treft, al tientallen jaren onopgelost. Daarom zijn er steeds zorgwekkendere gegevens over het verlies van kwaliteit bij universele diensten zoals gezondheidszorg, onderwijs, sociaal- of zorgbeleid, met lange wachtlijsten, wachtrijen op de eerste hulp en bij het afhandelen van diensten, problemen met toegang tot huisvesting, enzovoort.

Bevolkingsgroei ook verantwoordelijk voor woningnood

Een van de recente negatieve gevolgen is het gebrek aan huisvesting en de zeer hoge prijzen voor zowel huur als aankoop. Dit vormt een belemmering voor de harmonieuze ontwikkeling van de samenleving. Het gebrek aan efficiënte stadsplanning en de toegenomen vraag hebben geleid tot overbelasting van stedelijke gebieden en hebben de levenskwaliteit van de bewoners aangetast. De buitensporige stijging van de vastgoedprijzen betekent dat veel lokale burgers, met name jongeren, geen toegang hebben tot fatsoenlijke huisvesting.

Om duurzame ontwikkeling te bereiken, is het essentieel om deze problemen direct aan te pakken. Allereerst is het belangrijk om beleidsmaatregelen te implementeren die de bevolkingsgroei reguleren. Bij stadsplanning moet het behoud van natuurlijke ruimtes voorrang hebben en ongecontroleerde stadsuitbreiding moet worden beperkt. Het vaststellen van bouwbeperkingen in ecologisch gevoelige gebieden en het bevorderen van de herontwikkeling van bestaande stedelijke gebieden zijn cruciale stappen.

Bovendien moet het eiland zich richten op het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en het implementeren van duurzame praktijken in alle sectoren. Het bevorderen van duurzame mobiliteit, investeren in groene infrastructuur en het stimuleren van energie-efficiëntie zijn belangrijke maatregelen om de CO₂-uitstoot te verminderen. Ook moet het milieubewustzijn in de bevolking worden bevorderd, wat leidt tot meer ecologisch gedrag in het dagelijks leven.

Een echt engagement voor duurzaam toerisme moet prioriteit hebben. Toeristisch succes kan niet gebaseerd zijn op onbeperkte groei. Dit is onmogelijk vanwege de beperkte omvang van het grondgebied en de beperkte middelen. De oplossing ligt onvermijdelijk in het feit dat toeristen meer tijd doorbrengen tijdens hun gemiddelde verblijf op het eiland en gedurende die tijd meer omzet genereren.

Dit is hoe de bevolkingsgroei plaatsvindt

De noodzaak om het bevolkingsprobleem op de Canarische Eilanden snel en serieus aan te pakken, mag ons er niet toe verleiden om racistische, xenofobe of anti-immigratiediscours te genereren. De waarheid is dat volgens gegevens van het INE bijna de helft (134.837) van de 292.542 buitenlanders afkomstig is uit EU-lidstaten, 84.660 uit Amerika (voornamelijk Zuid-Amerika) komen, en Afrikanen slechts 26.579 uitmaken. En in deze statistieken laten we inwoners uit andere regio's van de Spaanse staat buiten beschouwing, die ook een aanzienlijk deel van de bevolking op de Canarische Eilanden vormen.

Tegelijkertijd zijn er echter gebieden op het eiland (middelgebergte en bergachtige regio's) die te maken hebben met bevolkingsafname, en zelfs hele eilanden zoals La Palma die bevolking verliezen en vergrijzen. Zoals we zien, is dit een complexe realiteit die moet worden aangepakt, en daarom wordt er vaak gesproken van een demografische uitdaging.

Samenvattend kunnen we zeggen dat de bevolkingsgroei op Gran Canaria en op de hele Canarische Eilanden aanzienlijke uitdagingen met zich meebrengt voor de ecologische, sociale en economische duurzaamheid van de archipel. De ecologische voetafdruk en de CO₂-voetafdruk hebben alarmerende niveaus bereikt, en er moeten dringend maatregelen worden genomen om deze trend om te keren. Het aannemen van groeiregulerende maatregelen, het bevorderen van duurzame praktijken en milieu-educatie zijn essentiële stappen naar een duurzame ontwikkeling die een adequaat levensniveau voor onze bevolking garandeert.

Eerdere benaderingen zonder succes

Deze situatie moet dringend worden aangepakt. Op veel momenten zijn er lapmiddelen toegepast, zoals bij de goedkeuring van algemene planningsrichtlijnen, die echter weinig nut hebben opgeleverd. Ook dwong Paulino Rivero (CC) in 2005 het Spaanse parlement om een bilaterale commissie op te zetten om de verontrustende ontwikkeling van de sterk verdunde bevolking op de eilanden te analyseren. In 2008 keurde het Europees Parlement tevergeefs een rapport goed waarin werd benadrukt dat de Europese Unie speciale aandacht zou moeten besteden aan regio's in uiterste periferie met betrekking tot immigratie en bevolkingsgroei. In 2022 heeft de centrale regering een werkgroep opgericht die specifiek is belast met de demografische uitdagingen op de Canarische Eilanden, maar deze heeft nog geen enkele keer vergaderd, en het ziet er niet naar uit dat dit bijna twee jaar later zal gebeuren.

In september 2022 werd ook in het parlement van de Canarische Eilanden een commissie opgericht die de demografische uitdaging en de bevolkingsbalans moest analyseren. De vergaderingen begonnen in november van datzelfde jaar voor enkele maanden tot het einde van de vorige legislatuurperiode en werden tegen de weerstand van VOX opnieuw vernieuwd. Uw mening en voorstellen moeten prioriteit hebben. Het zoeken naar alternatieven voor een situatie die, zoals veel experts waarschuwen, kan leiden tot een ineenstorting van de eilanden vanwege demografische overbelasting, kan niet langer worden uitgesteld.

Dit is hoe de president van Gran Canaria de huidige situatie met betrekking tot bevolkingsmigratie op het eiland en de Canarische Eilanden analyseert. Veel punten lijken zinvol te zijn, maar oplossingen lijken zeker moeilijk te vinden.